کد مطلب:44604 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:12

گنجینه پرسمان » خانواده و زندگي

در مورد قسمت و يا تقدير برايم سؤال پيش آمده است.آيا در تمام امور و از جمله موضوع مهم ازدواج انسان خود به طور كامل قادر به انتخاب و تصميم گيري هست يا خير؟ اگر هست چطور و اگر نيست يا كمي نظر او مهم است چگونه؟ اگر مقدور است از احاديث نيز در پاسخ به اين سؤال استفاده شود.

در پاسخ به پرسشتان بايد گفت، انسان موجودي است صاحب اختيار و اراده، به گونه اي كه در انجام اعمال و نيز نوع تصميمگيريهايش در زندگي، همواره خود را بر سرراههاي مختلف مي بيند، و اگر يك سري موانع و عوامل اجبار كنندة خارجي وجود نداشته باشد، در خود هيچ اجباري در نوع تصميم گيري و انتخاب راه وروش زندگي نمي بيند، و اين آزادي و اختيار براي هر انسان عاقلي قابل درك است. آيات قرآن كريم پر است از دلائل اختيار و آزادي انسان. و اصولاً امتياز انسان از ساير جانداران، همين مسأله مهم است.

با توجه به اين اصل، مجموعة تلاشها و رفتارهاي مادي و معنوي انسان، در راه تحقق آرمانها و اهدافش، در نوع سرنوشت و تقدير او بي تأثير نيست. و در واقع عامل سازنده در سرنوشت انسان، دگرگونيهايي است كه هر كس در روش و اخلاق و فكر و اعمال خود، با اراده خويش بوجود مي آورد. (1)

توضيح مطلب اينكه براي رسيدن به يك هدف مشخص، يك سلسله عوامل مادي و معنوي دخالت دارند. عوامل مادي همان رفتارهاي ظاهري، و فراهم كردن اسباب و علل مادي، در جهت تحقق هدف مورد نظر است؛ و عوامل معنوي، يك سري نگرشهاي دروني و اخلاقي خود فرد است. كساني كه در طول زندگي، علاوه بر تلاشهاي مادي، از تلاشهاي معنوي نيز در جهت خودسازي و درك و دريافت سجاياي اخلاقي و فضايل انساني، رويگردان نيستند، و در همه حال خدا را ناظر اعمال خويش مي بينند، و رضايت او را مي طلبند، خداوند هم آنها را تحت حمايت خود قرار مي دهد، و ياريشان مي كند. از اينرو اموري چون دعا و ذكر، صدقات، احسانها، توكل به خدا، دفاع از حق ، پرهيزگاري و عمل به واجبات و مستحبات، بي تأثير در زندگي و سرنوشت و تقدير انسان نيستند.(2)

از مهمترين مسائل زندگي هر كس، موضوع ازدواج است. و حساسترين مرحلة آن، مرحلة انتخاب همسر است. در روايات و احاديث اسلامي، دو موضوع آزادي در انتخاب همسر، و هم كُفو بودن زوجين، از اهميّت ويژه اي برخوردار است. آنچه كه در اين







روايات و احاديث بدان تأكيد فراوان شده، همسري و ازدواج با افراد عاقل، مؤمن، صالح، خوش خلق، درستكار و امانت دار است. پيامبر( مي فرمايد : انسانهاي با ايمان همتا و هم ارج يكديگرند. با هم كُفو ازدواج كنيد، و از ميان آنها همسر بگيريد، و براي نسلي كه بايد از شما پديد آيد، بهترين زمينه را برگزينيد.(3) و نيز مي فرمايد : هر گاه كسي به خواستگاري نزد شما آمد، و دينداري و امانتداري او را پسنديد، به او زن دهيد. كه اگر چنين نكنيد، در روي زمين تبهكاري و فساد بسيار پديد خواهد آمد.(4) امام حسن( نيز مي فرمايد : دختر خود را به مرد پرهيزگار و باتقوا شوهر دهيد. زيرا اگر دختر را دوست داشته باشد، گراميش مي دارد؛ و اگر دوستش نداشته باشد، به وي ستم نمي كند.(5) قرآن كريم نيز زنان و مردان پاك و مؤمن را،از ازدواج و همسري با مردان وزنان مشرك و خبيث منع كرده است(6)؛ و حتي حرمت آنرا نيز اعلام مي دارد. (7) با توجه به مطالب فوق، اگر قسمت و تقدير هر كس از پيش تعيين شده باشد، سفارش قرآن و معصومين( در ترغيب و تحريص افراد به انتخاب همسر شايسته، با ويژگيهاي ياد شده، چه اهميتي مي تواند داشته باشد؟ و اگر انسان آزادي و اختيار عمل نداشت، خود موضوع انتخاب در اين باره، كه توأم با اراده فرد است، مي توانست اين همه مورد تأكيد قرار گيرد؟ با وجود عنصر اراده و اختيار، منطقي است كه بگوييم قسمت چنين بود و چنان؟ و آيا مي توان نقش تصميم گيري خود انسان، و تأثير آن را بر سرنوشت و تقديرش ناديده گرفت؟

نكته مهم اين است كه اختيار انسان، و اين كه اعمال خوب و بد در سرنوشت ما تأثير مستقيم دارد، خود يكي از موارد قضا و قدر الهي است؛ يعني خدا چنين خواسته و مقدّر فرموده است، كه انسان با اختيار خود، چنين و چنان خواهد كرد.





















ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

منابع و مآخذ :

1. انسان و سرنوشت، شهيد مطهري

2. همان

3. شناخت اسلام،شهيد بهشتي، شهيد باهنر

4. نورالحكمه، محمدي ري شهري، باب ازدواج

5. همان

6. سوره مباركة نور/آيه 26

سوره مباركة نور/آيه 3